Muslukları koparılmış, suları akmayan çeşmeleri, içleri çöp dolu kurmaları gördükçe zıvanadan çıkıyorum.
Su, insanlık tarihi boyunca hayatın merkezinde olan, tüm canlıların hayatlarını devam ettirebilmeleri için en temel ihtiyaç maddesi.
Kültürümüzde çeşmelerimiz oyma, kalem işi süslemeler ve bezemelerle donatılır, saçakları bile sanat eseri olurken, şimdi ise tarihi sebillerden büfeler, turistik hamam olan sarnıçlar, korku filmlerinin çekim platosunu andıran metruk sebillere dönüştü.
Tarihi çeşmeler bir yana, daha yeni yapılmış çeşmelerin bile ya muslukları çalınmış, ya da üzerleri boyanmış, karalanmış durumda. İşlevini kaybeden suları akmayan bu güzelim çeşmeler iki güne topyekûn kaldırılır.
*50 yıl önce İstanbul’da her çeşmeden sağlıklı su içebilirken şimdi çeşmesini dahi yerinde bulamamak ne anlama geliyor? *
Bu yozlaşma, Plastik şişelerde su satışı yapan firmalar ile işbirliğinin bir parçası mı?
Tarihimize bakınca mükâfatlara nail olmak isteyen padişahlar, valide sultanlar, hanım sultanlar, vezirler, beyler, efendiler ve ağalar ya kendilerinin hayırla anılması veya ölmüş bir yakının ruhunun şad olması için bir çeşme yaptırmayı ilk iş bilmişlerdi.
Kentsel dönüşümlerin planları içinde çeşmelerimize yer verilmemesi sonucu kot altında kalan çeşmelerin yıkılması ve yenisinin orada hiç yokmuşçasına düşünülüp yapılmaması da ayrı bir inceleme konusu.
Bir de tabi musluk hırsızlığı var, iki kuruşa satıp gününü kurtaran tayfaların çeşmelere verdiği zarar, 21. Yüzyılda buna da çözüm bulamıyorsak, yapay zekâ bize ne der bilemiyorum, bir sorun isterseniz.
Suyun çeşmelere kadar gelebilmesi için bentler, ızgaralar, havuzlar, su terazileri, künkler ve şehirleri süsleyen kemerler yapmış atalarımız. Kentsel dönüşüm sonucu yapılan yeni binalarda yağmur suyu sarnıçları düşünmek de çok zor olmasa gerek.
Yorumunu sizlere bıraktığım aşağıdaki metin, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı resmi sayfasına gelen sorulardan birine verilmiş olan cevaptır.
Aynen aktarıyorum;
“*Yerleşimlere sağlıklı içme suyu temin etmek üzere ne gibi çalışmalar yapılmaktadır? *
Su temini için gerekli olan kuyu açılması, içme suyu arıtma tesisi, depo, isale ve terfi hattı yapılması ve şebeke döşenmesi gibi işlere yapılacak olan destekle herkesin yeterli, güvenli, sağlıklı, fiziki olarak ulaşılabilir ve bedeli ödenebilir suya erişim hakkını sağlamak üzere faaliyetler gerçekleştirilmektedir.”
Bu cevaba istinaden bu adı geçen faaliyetlere sağlıklı suya erişim yasası mı dersiniz adına yoksa hâlihazırda var olan su yasasına bu çeşmeleri de mi eklersiniz bilemiyorum ama bildiğim bir şey var ki; İstanbul’umun çeşmeleri için ortak çalışılması gerek, birimizin yaptığını diğeri de plana alarak ilerlemeli…
Aklımın yettiğince bu işe;
Tarım ve Orman Bakanlığı,
Kültür ve Turizm Bakanlığı
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı birlikte ilgi göstermeli, hatta arttırıyorum, özel plastik şişelerde su satan, suyu kaynağından alıp paketleyen firmalarımız da taşın altına elini koymalı.