Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nin öncülüğünde yürütülen bilimsel çalışmada, mide kanseri tedavisinde etkili olabilecek yeni bir molekül keşfedildi. Kanser hücrelerini yüzde 60’a kadar küçültebilen bu molekül, yerli bilim insanları tarafından başarıyla üretilerek, laboratuvar testlerinden başarıyla geçti.
Mide kanseri, Türkiye’de en sık görülen kanser türlerinden biri olarak öne çıkıyor ve ölüm oranlarına göre 4. sırada yer alıyor. Genellikle ileri evrede teşhis edilen bu hastalık, geç tanı nedeniyle tedavi süreçlerinde ciddi zorluklar oluşturuyor. Bu nedenle erken ve etkili tedaviye yönelik yerli çalışmalar büyük önem taşıyor. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi bünyesinde 2018 yılında kurulan Kanser Araştırma Grubu, bu alandaki altyapıyı güçlendirerek projeyi hayata geçirdi. 4 üniversitenin iş birliğiyle yürütülen araştırmada, mide kanserinin tedavisine yönelik önemli bir adım atıldı. 2019 yılında ise temelleri atılan proje, yaklaşık 25 kişilik araştırma ekibiyle yürütüldü. Araştırmada, bilgisayar ortamında geliştirilen özel yazılımlar kullanılarak 500’e yakın molekül tarandı. Bu taramalar sonucunda mide kanseri üzerinde yüksek etkinlik gösteren bir molekül öne çıktı. Birçok aşamadan geçen çalışmada, mide kanseri hücrelerini yüzde 60 oranında küçültebilen yeni bir molekül keşfedilerek, potansiyel bir ilaç adayı ortaya çıktı. Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Anorganik Kimya Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Koray Sayın, bu çalışmanın üniversitede ilk olduğunu belirterek, mide kanserinin tedavisine yönelik bir çalışma olduğunu ifade etti.
"Etkili olduğunu gördük"
Koray Sayın, mide kanserine yönelik bir çalışma olduğunu belirterek, "Bu çalışma mide kanserinde tedaviye yönelik bir araştırmamızdır. Mide kanseri tedavisinde etkin olarak bulduğumuz bazı enzimler var. Bu enzimleri tedavi noktasında etkili olduğunu tespit ettik. Bir tane etkin molekül bulduk. Potansiyel olarak kanseri yüzde 60’a kadar küçülttüğünü gözlemledik. Bu çalışmada bir bilgisayarın içerisinde kendi kullandığımız programlarla bunları analiz ettik. Ettiğimiz analiz sonucunda ise hangi molekülerin etkin olduğunu belirledik. Daha sonra bu etkin bulduğumuz moleküleri üretim aşamasına geçtik. Üretim aşamasını yaptık ve onları kanıtladık. Daha sonra laboratuvar ortamında hücre kültürü çalışmalarıyla tamamladık. Bu çalışmalar, mide kanseri hastalarına yönelik etkili olacak. Hedefimiz mide kanserinin tedavisine yönelik çalışmadır" dedi.
"Potansiyel bir ilaç adayı"
Etkin olan molekül üzerinden çalışma yaptıklarını söyleyen Sayın, "Mide kanserinin ülkemizde ölüm oranları açısından 4. sırada yer almaktadır. Geç evrelerde fark edilmektedir. Onları doğrudan geç evrede de fark edilmiş olsa dahi onların tedavisine yönelik bir araştırmadır. Bu çalışma 2019 yılında biz temellerini attık. 4 üniversite ortaklığı ile bu projenin temellerini attık. Projede yaklaşık 25 kişiye yakın ekiple çalışmayı yürüttük. Bu çalışma, bilgisayar ve laboratuvar analizleri ile gerçekleştirilmiştir. En sonda hayvan çalışmalarıyla proje tamamlanmıştır. Yaklaşık 500’e yakın molekül taranmış olup bunların arasında etkin bulduğumuz bir tane molekülün üzerine yapılmış bir çalışmadır. Bizim yaptığımız hayvan model çalışması üniversitemizde ilk olan bir çalışmadır. İlk kez bu projeyle temeller oluşmuştur. 2018 yılında üniversitemizde kurulan Kanser araştırma grubuyla birlikte alt yapımız geliştirilmiştir. Alt yapının neticesinde ilk kez bu üniversitede bu çalışma gözlemlenmiştir. Bizim yaptığımız bu çalışma etken molekülünün araştırılması çalışmasıdır. Potansiyel bir ilaç adayı olarak değerlendirilebiliriz ve bu çalışma etken molekül araştırma çalışmasıdır. Bunları rahat bir şekilde üretip sentezleyebiliyoruz" diye konuştu.
