Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar’ın açılışını yaptığı OMÜ Bilim İletişimi Ofisi, ilk saha etkinliğini Çarşamba Kurtahmetli Mahallesi’nde gerçekleştirdi. Kahverengi kokarca zararlısına dikkat çekilen Bilim Kafe’de, çiftçilere bilimsel mücadele yöntemleri anlatıldı.
Yükseköğretim Kurulu tarafından üniversitelerde bilimsel bilginin topluma aktarılmasını sağlamak amacıyla desteklenen Bilim İletişimi Ofisleri projesi kapsamında kurulan Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Bilim İletişimi Ofisi, sahaya indi. 12 Mayıs 2025’te YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar tarafından açılışı yapılan ofis, ilk kampüs dışı "Bilim Kafe" etkinliğini Çarşamba’nın Kurtahmetli Mahallesi’nde düzenledi.
Güncel ve hayati bir tarımsal sorun olan kahverengi kokarca böceği (Halyomorphahalys) üzerine gerçekleştirilen etkinlikte hem bilim insanları hem çiftçiler aynı masada buluştu. Amaç, tarımı tehdit eden bu istilacı türle mücadelede bilimsel yöntemleri doğrudan üreticiye ulaştırmak.
Kokarca sadece meyveyi değil, ihracatı da tehdit ediyor
Etkinliğin ana konuşmacısı, OMÜ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. İslam Saruhan, kahverengi kokarcanın Karadeniz Bölgesi’nde özellikle fındık ve kivi üretimi üzerinde büyük tehdit oluşturduğunu vurguladı. Saruhan, "Kahverengi kokarca dünyada en tehlikeli ilk 5 istilacı böcekten biri. Türkiye’de ilk kez 2017’de görüldü, bugün en çok Karadeniz’de etkili. Fındık gibi ihracat ürünleri büyük risk altında" dedi.
Böceğin yaklaşık 300’den fazla bitki türünde zarar oluşturabildiğini aktaran Saruhan, yalnızca ABD’de meyve sektörüne milyonlarca dolar zarar verdiğini, aynı tablonun Türkiye için de geçerli olabileceğini belirtti.
Çözüm: Bilimsel yöntemlerle yerinde mücadele
Doç. Dr. Saruhan, zararlıyla mücadelenin sadece kimyasallarla değil, biyolojik ve mekanik mücadele yöntemleriyle yürütülmesi gerektiğini vurguladı. Bunun yanında feromon tuzaklarının kullanılması zararlının izlenmesinde ve mücadelesinde önemli olduğunu söyledi. Özellikle son iki yıldır Türkiye’de doğaya salınan ‘samuray arıcığı’ adlı faydalı böcek sayesinde umut verici sonuçlar alındığını belirtti. Ayrıca, böceklerin temizlenip yok edilmesi gibi çiftçilerin bireysel olarak uygulayabileceği mücadele yollarının çok etkili olacağını ve bunun nasıl yapılacağını da anlattı.
"Sizin yaşadığınız bütün sorunları bende yaşıyorum"
Kahverengi kokarca zararlısı ile kendisinin de mücadele ettiğini belirten Ondokuz Mayıs Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Çetin Kurnaz, "Sizin yaşadığınız bütün sorunları bende yaşıyorum. Eylül ayında toprak tahlili ile başlıyorum. Temmuz ayında ise yaprak tahlilinden tutun kirecinden, leonardit, bordo bulamacını holderle 6-7 kez ilaç vurdurup tırpanlamasını yaptırıyorum. Günün sonunda yaşadığımız problemlerin aynısını ben de yaşıyorum. Buradaki temel hedefimiz aslında, Ondokuz Mayıs Üniversitesi ellinci yılını kutlayan bir üniversite. Üniversitemizde İslam hocamız gibi çok değerli hocalarımız var. Çok değerli bilim üretiyorlar ama bunun sizlerle buluşma noktasında sorun yaşıyoruz. Bu sorunu üniversitelerin en üst kurumu olan YÖK "Bilim İletişimi Ofisi" adı altında bir ofis kurmamızı ve üniversitede oluşan bu bilginin toplumla yani sizle buluşmasını istedi. Bu anlamda ilk toplantımızı bu şekilde gerçekleştirdik. Kahverengi kokarca olmasını da biz özellikle istedik. Çünkü sizlerde bu süreci yaşıyorsunuz. Umarım faydalı toplantı olmuştur." İfadelerini kullandı.
Sergi ve ezgilerle bilime dokunuş
Bilim Kafe etkinliği sadece anlatımlarla sınırlı kalmadı. OMÜ Ziraat Fakültesi’nin böcek koleksiyonundan seçilmiş bir sergi, katılımcılar tarafından ilgiyle gezildi. Bilimsel sunumlara müzik de eşlik etti. Öğr. Gör. Mustafa Öcal bağlama, Baha Karpuz ise gitarıyla dinleyicilere keyifli anlar yaşattı.
Kurtahmetli’de bilimle başlayan hareket
Etkinliğin açılış konuşmasını OMÜ Bilim İletişimi Akademik Danışmanı Doç. Dr. Emine Şendurur yaptı. Moderatörlüğü ise İletişim Fakültesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Gülten Aslantürk üstlendi. Etkinlik, Çarşamba Ticaret Borsası Meslek Yüksekokulu öncülüğünde; Çarşamba Belediyesi, Ziraat Odası, Muhtarlar Derneği ve Kurtahmetli Muhtarlığı iş birliğiyle gerçekleştirildi.
Fındık ve kivi üretiminden geçimini sağlayan Kurtahmetli halkı etkinliğe yoğun katılım sağladı. Komşu köylerden de gelen çiftçilerle buluşma bölgesel etki oluşturdu. Tanıtımlar, köy muhtarlığı desteğiyle cami anonslarından sosyal medyaya kadar çok yönlü yapıldı.
Bilim İletişimi Ofisi ile üniversite halkın yanında
OMÜ Bilim İletişimi Ofisi, yalnızca üniversite içinde değil, toplumla bilim arasında güçlü bağlar kurmak amacıyla doğrudan sahaya inmeyi hedefliyor. Yükseköğretim Kurulu (YÖK) desteklediği bu yeni vizyonla üniversiteler, yerel sorunlara çözüm üreten, bilimsel bilgiyi ulaşılabilir kılan bir yapıya kavuşuyor.
Kurtahmetli’deki Bilim Kafe, bu vizyonun somut örneklerinden biri olarak yerel sorunlara bilimsel çözümlerle yaklaşmanın gücünü gösterdi. OMÜ, üniversite-toplum etkileşiminin en güzel örneklerinden birine daha imza attı.
