Diyarbakır’da Fotono21 Fotoğraf Derneği üyeleri tarafından "Diyarbakır Köşkleri" fotoğraf belgeleme gezisi düzenlenerek yapılar fotoğraflandı.
Fotoğraf sanatçıları tarafından bir süredir üzerinde durulan köşkler; kent dokusunun ayrılmaz parçaları olup, Dicle Vadisi ve Hevsel Bahçeleri ile kurdukları mekansal ilişki sayesinde hem tarihi hem estetik değer taşımaktaydı. Bu yapılar, yazlık kullanım amacıyla inşa edilmiş, bazalt taş mimarisi ile iklim ve topografya koşullarına uyumlu örnekler olarak dikkat çekiyor. Etkinlik kapsamında fotoğraflanan köşkler mimari ve kültürel özellikleriyle öne çıktı. Gazi Köşkü (Semanoğlu Köşkü), 15. yüzyıla tarihlenen Akkoyunlu dönemi yapısı olup, Mustafa Kemal Atatürk’ün 1916 yılında karargah olarak kullandığı tarihi mekandır. Siyah-beyaz taş şeritli cephesi ve Dicle Nehri’ne hakim konumuyla Diyarbakır konut mimarisinin en nitelikli örnekleri arasında yer alıyor.
Pamuk Köşkü, 19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başına tarihlendirilen, selsebil ve havuz unsurlarıyla yazlık köşk tipinin karakteristiklerini yansıtan bir yapıdır. Bahçe düzeni ve doğal çevresi fotoğrafçılar için etkileyici sahneler sunuyor.
Bekir Paşa Köşkü, bazalt taş malzeme ile inşa edilmiş olup iki katlı plan şeması ile Osmanlı dönemi sivil mimarisine tipik bir örnek teşkil ediyor. Günümüzde kısmen ayakta olsa da, korunma gereksinimini ihtiyaç duyuyor.
Hami Köşkü, Kuşdili Köşkü, Erdebil Köşkü ve Ağuludere Köşkü, Dicle Vadisi’nin serin rüzgarından faydalanan konumları, geniş avlu ve eyvan düzenleri ile kentsel elit yaşam biçiminin izlerini taşıyor.
Dernek üyeleri, gezide yalnızca mimari detayları değil tahribat izlerini, doğal çevre ile ilişkilerini, ışık-gölge etkilerini ve yapıların tarihsel anlatı gücünü de fotoğrafik dile aktarmayı hedefledi. Ayrıca köşklerin kent yaşamındaki dönüşümü, mevcut koruma durumları ve geleceğe aktarım potansiyelleri de belgeleme perspektifinin bir parçası olarak değerlendirildi.
Geziye katılan Fotono21 yönetim kurulu üyesi Hacı Cebe, "Diyarbakır’ın hafızasını oluşturan bu köşkleri fotoğrafla belgelemek, kültürel mirasın korunmasına dair önemli bir farkındalık oluşturuyor. Bugün yaptığımız çalışma, geleceğe bırakacağımız görsel arşivin temel taşlarından biridir" dedi.
Fotoğraf sanatçısı Terfa Yiğit, "Köşkler yalnızca taş yapılardan ibaret değil; kentin sosyo-kültürel geçmişinin canlı tanıklarıdır. Işık, doku, mimari öğeler ve tarihsel atmosfer, üretilen fotoğraflara güçlü bir anlatı sağladı" diye konuştu.
Fotoğraf sanatçısı Sümeyye Şimşek, "Bu gezi sürecinden elde edilen fotoğraf ve bilgiler doğrultusunda derneğimiz bünyesinde bir sergi ve yayımlanacak bir belgeleme kitabı için hazırlıklara başladık. Çalışmalarımız sürdürülecektir" şeklinde konuştu.
Fotono21 Fotoğraf Derneği Başkanı Mehmet Kılıçoğlu, Diyarbakır’ın somut ve somut olmayan kültürel mirasının belgelenmesine yönelik faaliyetlerini kararlılıkla sürdürdüklerini söyledi. Kılıçoğlu, "Kentin geçmişine ışık tutan köşklerin korunması için toplumsal farkındalığın güçlendirilmesi, yürütülen bu tür projelerle mümkün olabilmektedir. Kent belleğini yaşatmak ve fotoğraf sanatını geliştirmek adına çalışmalarına devam edecektir. Katılım sağlayan tüm üyelerimize teşekkür ederiz" ifadelerini kullandı.
